Լինել կամավոր ինչ որ առումով նշանակում է լինել իսկական ՀՀ քաղաքացի.Եղիազար Ավետիսյան

 ԿԱՄԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆԸ ԵՎ ՀՀ ՔԱՂԱՔԱՑԻՆ  

 Նախաբանի փոխարեն  

Ես ՀՀ քաղաքացի եմ և կամավորություն եզրույթի հետ առաջին հանդիպումս եղել է 7  տարեկան հասակում: Այս թեմային զուր չեմ անդրադարձել : Ես այն երիտասարդներից  չեմ,որոնք կամավորություն բնութագրում են հետևյալ նախադասությամբ . §Երբ երիտասարդ ես և մեծ փորձ չունես, բայց ուզում ես ինչ-որ բան անել՝ կամավորությունը հենց այդ հնարավորությունն է: 

Կամավորությունը ինձ համար կենսակերպ է և չկա մի օր, որ ես դրանով չապրեմ: Այն ամենը, ինչ ունեմ իմ առօրյայում, կամավորությունն է ինձ տվել․ շատ ընկերներ,  միջոցառումներ կազմակերպելու, ծրագրեր համակարգելու փորձ, հստակ գիտակցություն, թե ի՞նչ եմ ուզում ,ի՞նչ կարող եմ անել և վերջապես անսահման սեր ու հոգատարություն դեպի մարդը: 

2005 թվականին ես 7 տարեկան էի, երբ մայրս իր գաղափարակիցների հետ հասարակական կազմակերպություն հիմնեց: Մեր ընտանիքը բազմանդամ է` հայր, մայր 7  երեխաներ: Ամբողջ ընտանիքի հիմնական հոգսը մայրիկիս ուսերին էր `գյուղի կենցաղ, 7  երեխաների խնամք, դասախոսական աշխատանք, միևնույն ժամանակ երկրորդ  բուհական կրթություն և դրան գումարած հասարակական աշխատանք: Ընտանիքով փորձում էինք օգնել մայրիկիս՝ կատարելով տարատեսակ հասարակական աշխատանք:  Մեզ էին միանում մեր դասարանցիները,կուրսեցիները, շրջապատի ակտիվ մարդիկ :  Ակամայից դարձել էինք կամավոր, կամավորությունը դարձել էր մեր ապրելակերպը,  տալիս էինք անհատույց, ստանում՝ հզոր էներգիա:  

Ի՞նչ պարտավորություններ ունեն կամավորները  

Շատ հաճախ մեկ կամ մի քանի կամավորական աշխատանք կատարած  երիտասարդներին թվում է, թե արդեն պրոֆեսիոնալ կամավոր են և ունեն միայն հստակ  իրավունքներ, որը նաև վերջերս ամրագրվել է ՀՀ օրենսդրությամբ, մոռանալով ,որ  կամավորներն իրենց իրավունքներից զատ ունեն նաև պարտավորություններ:  Հարաբերությունների կամավոր բնույթը մեզ կամավորներիս ոչ բոլոր 

պարտականություններից է ազատում: Դա հատկապես կիրառելի է կամավորության ֆորմալ,  երկարատև հարաբերությունների դեպքում, քանի օգնում է պատշաճ ջանասիրությամբ  ծառայությունների մատուցմանը: Ես ինձ թույլ եմ տվել առանձնացնել ամենակարևոր

պարտականությունները, որոնք պարտադիր են կամավորների համար և որոնց հետ շատ  հաճախ առնչվել եմ իմ կամավորական կենսագրության ընթացքում: 

1) Կամավորական գործունեությունը կատարել անձամբ և սեփական կամքով:  

Կամավորությունն իր բնույթով ազատ ընտրության վրա հիմնված անձնական  հանձնառություն է : Ուստի, կամավորները պարտավոր են առաջադրված գործառույթները կատարել սեփական կամքով և ինքնուրույն: 

2007 թվականն էր, մեր հասարակական կազմակերպության հիմնական գործառույթներից  մեկը հումանիտար օգնությունների բաշխումն էր սոցիալապես անապահով խավին:  Փոքրիկ պահեստ ունեինք ,որտեղից բաշխում էինք հագուստ,սնունդ, հիգիենայի պարագաներ: Մի անգամ այցելեցի պահեստ,որտեղ շահառուներին հագուստ էին  բաժանում: Շատ խառնաշփոթ էր, հիշում եմ մի տարեց կին խնդրում էր երեխայի տաք  հագուստ, բայց այնքան շատ էին պարկերը ,որ հնարավոր չէր գտնել նրա ուզածը:Մայրս  խնդրեց ,որ օգնեմ: Ես փորձեցի ինքնուրույն տարանջատել ամառային և ձմեռային հագուստը: Հաջորդ օր դասերից հետո ոտքերս ինձ պահեստ տարան, սկսեցի  առանձնացնել հագուստը ըստ տարիքի, ըստ սեզոնի :Մայրս զարմացավ,բայց ոչինչ  չասեց, միայն գլուխս շոյեց: Հաջորդ և մնացած բոլոր օրերը,ազատ ժամերիս այցելու էի  պահեստ և օգնում ՀԿ-ի աշխատակազմին փոքրիկ աշխատանքներ կատարելով: 

2) Բավարարել իրավական և կազմակերպական կիրառելի կանոնների պահանջները,  մասնագիտական և էթիկական պահանջները: 

Կամավորները պետք է կամավորական գործունեությունն իրականացնեն օրինական և արհեստավարժ կերպով: Կամավորները պետք է հարգեն իրենց աշխատանքի վայրում կիրառվող կանոնները և կանոնակարգերը: 

Ես կամավորական աշխատանք էի կատարում մի իրավապաշտպան կազմակերպությունում, որի ներքին կանոնակարգից մի փոքրիկ հատված փակցված էր հենց գրասենյակի պատին և այն մեծ ազդեցություն էր թողնում այդ կազմակերպություն  աշխատողների և կամավորների վրա:  

ՀԱՐԳԱՆՔ  

Մեր պարտքն է ցուցաբերել հարգանք մեր, այլոց և մեզ վստահված ռեսուրսների նկատմամբ։ Մեզ վստահված ռեսուրսները կարող են ներառել մարդկանց, գումար, հեղինակություն, այլ անձանց անվտանգություն, բնության կամ շրջակա միջավայրի ռեսուրսներ։ Հարգանքով լի միջավայրը ծնում է վստահություն, ապահովություն և գերազանց կատարողականություն՝ խթանելով փոխադարձ համագործակցությունը՝ միջավայր, որտեղ խրախուսվում և արժևորվում են տարբեր հեռանկարները և տեսակետները։ 

3) Կամավորները պետք է պատրաստ լինեն տարատեսակ վերապատրաստումների  կարողությունների բարձրացման դասընթացների

Շատ հաճախ կամավորներին ներգրավող կազմակերպությունները կազմակերպում են  դասընթացներ, որոնք կարող են անհրաժեշտ լինել առաջադրված գործողությունների կատարման համար: Ուստի, կամավորները,որոնք ցանկություն են հայտնել  գործունեություն ծավալել տվյալ կազմակերպությունում պետք է ընդունեն  վերապատրաստման դասընթացների առաջարկները: 

Մի ծրագրի շրջանակներում պետք է ուղեկցեի կույր երիտասարդներին դեպի Արցախ: Մի  անգամից 3 վերապատրաստում անցա:Սկզբից դժգոհում էի մտածում էի,թե ինչի են պետք  այդ վերապատրաստումները, սակայն գործի ընթացքում հասկացա,որ առանց դրա երևի թե չկարողանայի առաքելությունս իրականացնել:Նախ մասնակցեցի ուղեկցորդների և զբոսավարների 3 շաբաթյա դասընթացի,որը հնարավորություն տվեց ինձ կցված խմբի  համար զբոսաշրջային տուր կազմակերպել Ստեփանակերտում և հարակից  քաղաքներում: Ուսումնասիրեցի նաև բրայլի այբուբենը, որը հնարավորություն տվեց  երեկոյան ժամերին տեսաղոկան խնդիրներ ունեցող խմբիս հետ թղթախաղ խաղալու: 

4) Պահպանել տվյալ գործունեության, կամ ընդունող կազմակերպության վերաբերյալ  տեղեկությունների գաղտնիությունը:  

Կամավորները կարող են կամավորական գործունեություն իրականացնելիս որոշակի գաղտնի տեղեկությունների ծանոթանալ: Կամավոր ներգրավող կազմակերպությունները գաղտնիքի պաշտպանության իրավունք ունեն, որն անհրաժեշտ է հարգել: Կամավորները պարտավոր են գաղտնի պահել գործարար և այլ գաղտնիքները: Կարող է ստորագրվել չբացահայտման պայմանագիր, կամ՝ կամավորության մասին պայմանագրում ներառվում են հատուկ դրույթներ: 

Մի քանի տարի առաջ մեր կազմակերպությունում ընդունեցինք Խաղաղության Կորպուսի  կամավորի, որը եկել էր օգնելու բարձրացնել կազմակերպության ինստիտուցիոնալ կարողությունները: Կեվինը հիմնականում աշխատում էր կազմակերպության ռազմավարության և կամավորական աշխատանքի որակը բարելավելու վրա: Մի տեսակ  թերհավատորեն էինք սկզբից նրան ընդունում,մենք ` գյուղի պարզ և շիտակ տղաներ  էինք, ինքը Չիկագոյից եկած կասկածամիտ, մի տեսակ փակ անձնավորություն: Մտածում էինք որ գաղտնի գործակալ է,բերանից խոսք դուրս չի գալիս,չի պատմում իր նախկին աշխատանքից, նաև իր կենցաղից: 

Հետաքրքիր էր, որ շատ արագ հայերեն սովորեց, մեր մշակույթին ծանոթացավ, այնուհետ սկսեց մեր հետ ընկերություն անել, նաև մեր մեջ կամավորին բնորոշ հատկանիշներ  ձևավորել: Ամենաառաջին խորհուրդներից մեկը ՀԿ-ի մասին որոշ տեղեկատվությունների  գաղտնիության պահպանումն էր: Կեվինը նաև մշակեց կամավորի պայմանագիր,որտեղ  որպես դրույթ ամրագրեց վերոհիշյալը: 

ՀՀ-ում այսօր կամավորների համար ստեղծվել են նոր պայմաններ ավելի լիարժեք ու հաջողակ աշխատանք ծավալելու համար։ Դա համահունչ է միջազգային չափանիշներին,  որոնց համաձայն պետական և հասարակական ոլորտը օժանդակում է կամավորական գործունեությանը՝ ստեղծելով բարենպաստ միջավայր:

Եթե մենք մեզ համարում ենք կամավոր , ապա այդպիսին պետք է լինենք մեր վարքով,  մտածելակերպով, մեր իրավունքներով և պարտականություններով ։ Լինել կամավոր ինչ որ առումով նշանակում է լինել իսկական ՀՀ քաղաքացի:

Էսսեն գրվել է Ռեստարտ ճամբար2-ի մասնակից Եղիազար Ավետիսյանի կողմից։