ՈՒսանողները հանուն ժողովրդավարական հասարկության և ոչ միայն․ Ամերիկյան ուսանողական շարժում

ԱՄՆ-ում ուսանողական շարժումը հաճախ ընկալվում է որպես երիտասարդական շարժման ձեւ, որը նպատակ ունի բարեփոխել ամերիկյան կրթական համակարգը: ԱՄՆ-ում ուսանողական շարժումը առաջացել է հանրային կրթության հետ միաժամանակ, եթե ոչ շուտ: “Ամերիկյան երիտասարդական Կոնգրեսը” Վաշինգտոնի կազմակերպություն էր, որը ղեկավարում էին ուսանողները, որոնք լոբբինգ էին անում ԱՄՆ Կոնգրեսը ռասսայական խտրականության դեմ եւ երիտասարդական ծրագրերի համար։ Նրանց ջերմորեն աջակցում էր առաջին տիկին Էլեոնորա Ռուզվելտը։

1960- ականներին ուսանողական շարժումը զգալիորեն քաղաքականացվեց։ Այդ ժամանակաշրջանի առանձնահատուկ նշանակալի երևույթը “ուսանողները հանուն ժողովրդավարական հասարակության” կազմակերպության հայտնվելն էր Էն-Արբորում (Միչիգան)։ Students for a Democratic Society — SDS), որը զբաղվում է բուհերի խնդրով, որպես հասարակության ճնշող սոցիալական գործակալ, եւ, միեւնույն ժամանակ, պոտենցիալ զարգացնում է այն: SDS-ը նաեւ սկսել է “ուեզերմենների”ընդհատակյա խումբը։ Մեկ այլ հաջողակ խումբ Էն Արբոր քաղաքում “երիտասարդների ազատագրում”-ն էր, կազմակերպություն, որը ուսանողներին կոչ է անում պահանջել պետական կրթական ծրագրերի չեղյալ հայտարարումը: Մեկ այլ ուշագրավ կազմակերպություն էր” Ուսանողական ոչ բռնի համակարգող կոմիտեն”, որը պայքարում էր ռասիզմի դեմ եւ ԱՄՆ-ում հանրային դպրոցների ինտեգրման համար: Բոլոր այդ կազմակերպությունները դադարեցրել են իրենց գործունեությունը 1970-ականների կեսերին։

ԱՄՆ-ի պատմության մեջ խոշորագույն ուսանողական գործադուլը տեղի է ունեցել 1970 թվականի մայիս-հունիսին ՝ ի պատասխան Կենտիի համալսարանի ուսանողների գնդակահարության եւ Կամբոջայում ամերիկյան ներխուժման:

1980-ականների սկզբին մի շարք կազմակերպություններ, հատկապես “Համալսարանական լիգայի հաջողության հնարավորությունները” (անգլ. ՝ Campus Outreach Opportunity League-C. O. L.), որը ամբողջ երկրում իրականացրել է նեոլիբերալ մոդելներ ուսանողական շարժումը. Այդ կազմակերպություններն ուսանողների համար կարևոր էին համարում հանրային ծառայությունների հնարավոր ոլորտների բացահայտումը(անգլ. ՝ համայնքային ծառայություն) բարձրագույն կրթության ոլորտում և ուսանողների շրջանում մրցակցության զարգացումը:

ԱՄՆ-ում ուսանողական շարժման պոռթկումը նկատվել է 1990-ական թվականներին, երբ ուսանողները դարձել են Բիլ Քլինթոնի ՝ հանրային ծառայությունների զարգացման նեոլիբերալ քաղաքականության ուղեկցորդները: Ժողովրդական կրթության բարեփոխումների շարժումը վերածվեց պոպուլիստական ուսանողական շարժումը ստանդարտացված թեստավորման եւ ուսուցման դեմ, ինչպես նաեւ այլ ավելի բարդ հարցերի շուրջ, ներառյալ ռազմարդյունաբերական համալիրը, արդյունաբերությունը եւ պատիժների համակարգը, ինչպես նաեւ բանակի եւ կորպորացիաների ազդեցությունը կրթության որակի վրա: Նաեւ ուշադրություն է դարձվում այն բանին, որ ընդունված փոփոխությունները, լինեն կայուն, այսինքն այն, որ դեպի լավն է գնում կրթության ֆինանսավորումը և փոխվել է քաղաքականությունը, կամ այն, որ ղեկավարությունը համապատասխան կառույցների թույլ կտար ներգրավել ուսանողներին որոշումների կայացման գործընթացներում՝ դպրոցներում եւ բուհերում: Ներկայումս առավել ուշագրավ է հանրային դպրոցների ֆինանսավորման արշավների անցկացումը, քոլեջներում ուսման վարձերի բարձրացման դեմ արշավները։ Նաև նկատելի է ուսանողների ակտիվացումը գլոբալ տաքացման խնդրի շուրջ։ Բացի այդ, կրկին հակապատերազմական շարժում է առաջացել, ինչը հանգեցրել է “համալսարանական հակապատերազմական ցանցի” ստեղծմանը (անգլ. ՝ Campus Antiwar Network) եւ 2006 թվականին SDS շարժման վերասկզբնավորմանը։

Նյութի Հեղինակ ՝ Արեգ Թորոսյան